Nowy „wymiar” elewacji - cienka spoina klinkierowa

W krajach Beneluksu od lat stosowane są elewacje z zastosowaniem cegieł układanych na cienką spoinę. Zgodnie z normą murową PN-EN 1996-1-1 spoiny wsporne i spoiny pionowe wykonane z użyciem zapraw zwykłych i zapraw lekkich powinny mieć rzeczywistą grubość nie mniejszą niż 6 mm i nie większą niż 15 mm. Zapis ten uległ rozszerzeniu w stosunku do poprzedniej polskiej normy murowej i dolną wartość zmieniono z 8 na 6 mm. Spoiny wykonane z zapraw do cienkich spoin powinny mieć gr. nie mniejszą niż 0,5 mm i nie większą niż 3 mm. W przypadku elementów ceramicznych normowa cienka spoina (do 3 mm) może być stosowana przy cegłach szlifowanych. Ponieważ cegły klinkierowe nie podlegają procesowi szlifowania wymagane jest zastosowanie nieco grubszej spoiny. Norma murowa przewiduje zastosowanie spoin od 3 mm do 6 mm, jeżeli zaprawy zostały specjalne przebadane do tego celu.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom architektów, którzy szukają nowych, ciekawych, ale zarazem sprawdzonych rozwiązań firma Wienerberger zleciła przebadanie zastosowania cienkiej spoiny przy elewacjach ceglanych.

Przebadano dwa rodzaje cegieł: elementy w tradycyjnym polskim formacie 250x120x65 – cegły Pomerania oraz w formacie 288x88x48 - Marono. Obie cegły charakteryzowały się znormalizowaną wytrzymałością na ściskanie równą 35 MPa. W programie badawczym użyto zaprawy do murowania i jednoczesnego spoinowania- Terca klinkier o znormalizowanej wytrzymałości na ściskanie równej 10 MPa. Założona  grubość spoiny wynosiła  5 mm. Zastosowano zaprawę tylko w spoinach poziomych dosuwając cegły główkami, bez użycia zaprawy w pionie. Próbki wymurowane zostały przy cofnięciu zaprawy o 10 mm. Nie zastosowano również fugowania pozostawiając cofnięte spoiny.

Procedura badawcza zakładała sprawdzenie wytrzymałości murów na zginanie w płaszczyźnie równoległej do spoin wsporczych, prostopadłej do spoin wsporczych, oraz wytrzymałości na ścinanie. Pominięto badanie wytrzymałość muru na ściskanie, ponieważ cegły elewacyjne w większości przypadków przenoszą siły pionowe pochodzące wyłącznie od ciężaru własnego.

Przeprowadzone badania wykazały, że otrzymane wartości są na wyższym poziomie niż wskazania ogólne normy, a nowy sposób murowania na cienką spoinę klinkierową jest bezpieczny. Mimo, że spoiny pionowe pozostały puste otrzymano wysoką wartość wytrzymałości na zginanie w kierunku prostopadłym do spoin wsporczych. Przebadane parametry zamieszczono w opinii ITB nr 1424/13/R36NK.

Pozostawiając cofnięte spoiny oraz niewypełnione szczeliny pionowe cegły klinkierowe będą bardziej narażone na zacinający deszcz i zalegający śnieg.  Czy jednak ma to znaczenie dla tak trwałych elementów jak klinkier? Badanie trwałości wiąże się ze sprawdzeniem cegieł na kolejne cykle zamrażania i odmrażania. Pojedyncze elementy murowe badane są po 25 takich cyklach. Ze względu na większą ekspozycję cegieł na warunki atmosferyczne zdecydowano poddać murki 100 cyklom zamrażania i odmrażania. Weryfikacja próbki poddanej badaniu wykazała, że żaden z elementów nie uległ zniszczeniu. Nie zaobserwowano rys powyżej gr. 0,2 mm ani widocznych ubytków zaprawy. W związku z poczynioną procedurą badawczą wykazano, że elementy murowe spełniają wymagania w przypadku ekspozycji surowych dla kategorii F2.

Stosując cienką spoinę klinkierową znacząco możemy skrócić proces murowania oraz ograniczyć zużycie zaprawy. Dodatkowo pozostawione szczeliny pionowe pozwalają lepiej wentylować przegrodę, dzięki czemu szybciej zostaje odprowadzona wilgoć, która może mieć negatywny wpływ na parametry cieplne materiału termoizolacyjnego. Do murowania nie są potrzebne specjalne narzędzia (zaprawę można nakładać tradycyjną kielnią) a pracę ułatwi zastosowanie sznurka. Dzięki niemu zachowujemy równą wysokość spoiny oraz jest łatwiejszy do usunięcia niż powszechnie stosowane przez wykonawców listewki.

Cienka spoina powoduje większe wyeksponowanie cegły i nadaje elewacji „charakteru”. Szczególnie dobrze komponuje się przy cegłach o wydłużonym formacie typu: Marono czy Long John. Elementy murowane na cienką spoinę to idealne rozwiązanie dla nowoczesnej architektury utrzymanej w nurcie minimalistycznym.